Την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του Εκκλησιαστικού Μουσείου Ιεράς Μονής Παναγίας Τσαμπίκας στον Αρχάγγελο της Ρόδου. Μετά τον Αγιασμό των εγκαινίων τον λόγο έλαβαν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ.κ.Κύριλλος, που τόνισε την ανάγκη διαφυλάξεως του πολιτιστικού μας πλούτου, η προϊσταμένη της 4ης Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κα. Μιχαηλίδου και εκπρόσωποι των τοπικών φορέων (διαβάστε περισσότερα για τα εγκαίνια πατώντας εδώ).
Στο μουσείο παρουσιάζεται «Η Ιστορία και τα κειμήλια του προσκυνήματος της Ι.Μ.Παναγίας Τσαμπίκας και η πορεία της θρησκευτικής ζωγραφικής στο Ροδιακό χώρο» μέσα από τις υποενότητες:
[Μπορείτε να πατήσετε στην κάτοψη για μεγέθυνση.]
Το θέμα της έκθεσης αποτελεί υποενότητα του κεντρικού θέματος του υπό υλοποίηση Δικτύου Χριστιανικών Μουσείων & Επισκέψιμων Μνημείων του Μητροπολιτικού Μουσείου Χριστιανικού Πολιτισμού Ρόδου «Η ιστορία της ροδιακής Εκκλησίας και ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στο νησί γύρω από την ορθόδοξη λατρεία».
Το Μουσείο της Ιεράς Μονής Παναγίας Τσαμπίκας ιδρύθηκε με σκοπό να διαφυλάξει και να προβάλει τα κειμήλια που συγκεντρώθηκαν στην Μονή κατά κύριο λόγο ως αφιερώματα και αφορούν τον χριστιανικό χαρακτήρα της νήσου και ιδιαίτερα της κωμόπολης της Αρχαγγέλου. Η Ιερά Μονή Παναγίας Τσαμπίκας αποτελεί προσκύνημα Πανορθόδοξης εμβέλειας, στο οποίο πλήθος πιστών, κυρίως άτεκνες γυναίκες, προστρέχουν στην χάρη της, καθώς η Παναγία Τσαμπίκα έχει συνδεθεί με την άρση της ατεκνίας. Στην προφορική λαϊκή παράδοση διασώζονται πλήθος μαρτυριών για τα θαύματά της.
[Περισσότερες πληροφορίες για το Προσκύνημα και την εύρεση της Εικόνας της Παναγίας Τσαμπίκας μπορείτε να διαβάσετε στα αρχεία pdf Proskunima_Tsambikas_Rodos.pdf & Eikona_Tsambikas_Rodos.pdf]
Κυρίαρχος στόχος του μουσείου είναι να παρουσιάσει σε ένα πολυπληθές και ετερόκλητο κοινό την σχέση των πιστών και του νησιού με την Μονή και την Κυρά του τόπου, την Θεοτόκο Τσαμπίκα. Στόχος ευρύτερης σημασίας είναι να αποτελέσει ένα ζωντανό μουσειακό χώρο σύγχρονων προδιαγραφών με ποικίλες δραστηριότητες, ο οποίος θα είναι «ανοικτός» στο κοινό και θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το προσκύνημα.
Ένας από τους κύριους στόχους του μουσείου είναι η επικοινωνία με τους επισκέπτες και η διάδοση της γνώσης με την χρήση βιωματικών μεθόδων και πρακτικών. Για τον σκοπό αυτό στο χώρο του μουσείου λειτουργούν πολυμεσικές εφαρμογές μέσω των οποίων ο επισκέπτης γνωρίζει καλύτερα το μουσείο, τα θέματα και τα εκθέματά του αποκτώντας πρόσβαση σε βασικές πληροφορίες για την κατανόηση της ταυτότητας των αντικειμένων, είτε βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή με αυτά (δυνατότητα χρήσης qr code) είτε όταν τα μελετά απομακρυσμένα μέσω υπολογιστή. Επίσης ο επισκέπτης καλείται να συμμετάσχει ενεργά σε εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις που σχετίζονται με την εκκλησιαστική και πολιτιστική παράδοση του τόπου. Στο παραπάνω πλαίσιο εντάσσονται και τα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα του μουσείου και η μουσειοσκευή του «Το τάμα».
Η εκπόνηση της μουσειολογικής μελέτης πραγματοποιήθηκε από το Πολιτισμικό Εργαστήρι ΑΕΝΑΟΝ, το οποίο ανέλαβε την επίβλεψη του συνόλου των επιμέρους εργασιών υλοποίησης και εκτέλεσε μεγάλο μέρος αυτών.